CHẬM PHÁT TRIỂN TRÍ TUỆ                                                  

Theo Stephen Brian Sulkes , MD, Golisano Children’s Hospital at Strong, University of Rochester School of Medicine and Dentistry

Đánh giá về mặt y tế Thg2 2022

Chậm phát triển trí tuệ được coi là rối loạn phát triển thần kinh. Các rối loạn phát triển thần kinh là các bệnh lý về thần kinh xuất hiện sớm trong thời thơ ấu, điển hình là trước khi vào học, và làm giảm sự phát triển các kỹ năng cá nhân, xã hội, học tập và/hoặc nghề nghiệp. Chúng thường liên quan đến những khó khăn trong việc thu nhận, duy trì, hoặc áp dụng các kỹ năng hoặc thông tin cụ thể. Rối loạn phát triển thần kinh có thể liên quan đến rối loạn chức năng ở một hoặc nhiều điều sau đây: chú ý, trí nhớ, nhận thức, ngôn ngữ, giải quyết vấn đề hoặc tương tác xã hội. Các rối loạn phát triển thần kinh thường gặp khác bao gồm: tăng động giảm chú ý, tự kỷ, và rối loạn học tập (ví dụ, chứng khó đọc).

Chậm phát triển trí tuệ phải bao gồm sự thiếu hụt vào giai đoạn đầu thời thơ ấu của hai điều sau:

• Hoạt động trí tuệ (ví dụ như trong lý luận, lập kế hoạch và giải quyết vấn đề, suy nghĩ trừu tượng, học tập tại trường hoặc từ kinh nghiệm)

• Khả năng thích ứng (tức là khả năng đạt được các tiêu chuẩn thích hợp về mặt tuổi tác và văn hoá xã hội để hoạt động độc lập trong các hoạt động của cuộc sống hàng ngày)

Căn cứ vào các mức độ của mỗi chỉ số IQ (ví dụ, nhẹ, 52 - 70 hoặc 75, trung bình, 36 - 51, nặng, 20 - 35 và rất nặng, < 20) là chưa đủ. Phân loại cũng cần phải tính đến mức độ cần phải hỗ trợ cho trẻ, từ hỗ trợ không liên tục đến liên tục cho tất cả các hoạt động. Cách tiếp cận này tập trung vào điểm mạnh và nhu cầu của một người, liên quan đến nhu cầu của môi trường sống của trẻ, sự mong đợi và thái độ của gia đình và cộng đồng.

Khoảng 3% dân số có chỉ số IQ của < 70, ít nhất là 2 độ lệch chuẩn dưới chỉ số IQ trung bình của dân số nói chung (IQ là 100); nếu cần được hỗ trợ thì chỉ có khoảng 1% dân số bị chậm phát triển trí tuệ mức độ nghiêm trọng. Chậm phát triển trí tuệ mức độ nghiêm trọng xảy ra ở các gia đình từ tất cả các nhóm kinh tế xã hội và trình độ học vấn. ID ít nghiêm trọng hơn (yêu cầu hỗ trợ không liên tục hoặc hạn chế) thường xảy ra ở các nhóm kinh tế xã hội thấp, song song đó các quan sát cho thấy rằng IQ tương quan tốt nhất với khả năng học tập ở trường học và tình trạng kinh tế xã hội hơn là các yếu tố hữu cơ cụ thể. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy vai trò của các yếu tố di truyền kể cả ở trẻ chậm phát triển trí tuệ mức độ nhẹ.

Nguyên nhân                                                                                                                       

Trí tuệ được xác định về mặt di truyền và môi trường. Trẻ được sinh ra từ bố mẹ có chậm phát triển trí tuệ có nguy cơ cao về các khuyết tật về phát triển, nhưng sự di truyền thường không rõ ràng. Mặc dù có các tiến bộ trong các nghiên cứu di truyền, chẳng hạn như phân tích vi mô nhiễm sắc thể và toàn bộ trình tự gen của các vùng mã hóa (exome), đã làm tăng khả năng xác định một số nguyên nhân của chậm phát triển trí tuệ, nhưng một nguyên nhân của khuyết tật về trí tuệ ở một người cụ thể thường không thể xác định được. Nguyên nhân có thể được xác định trong những trường hợp nặng. Sự thiếu hụt ngôn ngữ và kỹ năng cá nhân-xã hội có thể là do các vấn đề về tình cảm, sự thiếu thốn về môi trường sống, rối loạn học tập, hoặc điếc hơn là chậm phát triển trí tuệ.

Các yếu tố trước khi sinh                                                                                                                                                 

Một số bất thường nhiễm sắc thể và rối loạn chuyển hóa di truyền và thần kinh có thể gây ra chậm phát triển trí tuệ ( xem Bảng: Một số bệnh về di truyền và nhiễm sắc thể *).Nhiễm trùng bẩm sinh có thể gây ra chậm phát triển trí tuệ bao gồm bệnh rubella và các bệnh do CMV, Toxoplasma gondii, Treponema pallidum, HSV hoặc HIV. Gần đây, nhiễm virut Zika trước sinh gây ra chứng đầu nhỏ bẩm sinh và chậm phát triển trí tuệ.Tiếp xúc với thuốc và chất độc trước khi sinh có thể gây ra chậm phát triển trí tuệ. Phổ biến nhất là hội chứng cai ở thai nhi. Thuốc chống co giật như phenytoin hoặc valproate, hóa trị liệu, tiếp xúc với phóng xạ, chì và methylmercury cũng có thể là nguyên nhân.Suy dinh dưỡng trầm trọng trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bào thai, dẫn đến tình trạng chậm phát triển trí tuệ.

Yếu tố chu sinh                                                                                                                                                                  

Các biến chứng liên quan đến sinh non, chảy máu hệ thần kinh trung ương, nhuyễn bạch cầu quanh não thất, sinh ngôi mông hoặc sinh bằng forceps mức cao, đa thai, nhau bong non, tiền sản giật và ngạt chu sinh có thể làm tăng nguy cơ thiểu năng trí tuệ. Tăng nguy cơ trong trường hợp trẻ nhỏ so với tuổi thai; giảm trí tuệ và giảm cân có cùng các nguyên nhân. Trẻ nhẹ cân và cực kỳ nhẹ cân có nhiều nguy cơ bị chậm phát triển trí tuệ, tùy theo tuổi thai, các sự kiện chu sinh và chất lượng chăm sóc.

Yếu tố sau sinh                                                                                                                                                                  

Suy dinh dưỡng và môi trường sống thiếu thốn (thiếu sự hỗ trợ về thể chất, cảm xúc và nhận thức cần thiết cho sự tăng trưởng, phát triển và thích nghi xã hội) khi trẻ một tuổi và giai đoạn đầu thời thơ ấu có thể là những nguyên nhân phổ biến nhất của chậm phát triển trí tuệ trên toàn thế giới. Viêm não do vi rút và vi khuẩn (bao gồm bệnh não thần kinh liên quan đến AIDS) và viêm màng não (ví dụ: nhiễm phế cầu, nhiễm Haemophilus influenzae), ngộ độc (ví dụ, chì, thủy ngân) và các tai nạn gây chấn thương đầu nặng hoặc ngạt có thể dẫn đến khuyết tật trí tuệ.

Các triệu chứng và dấu hiệu của khuyết tật trí tuệ                                                      

Các biểu hiện chính của thiểu năng trí tuệ là

• Chậm thu nhận các kiến thức và kỹ năng mới

• Hành vi chưa chín chắn

• Giảm kĩ năng tự chăm sóc bản thân

Một số trẻ có thiểu năng trí tuệ nhẹ có thể không phát triển triệu chứng nhận dạng cho đến tuổi đi học. Tuy nhiên, triệu chứng nhận biết sớm phổ biến là trẻ chậm phát triển trí tuệ từ vừa đến nặng và trong số trẻ chậm phát triển trí tuệ đi kèm với những bất thường về thể chất hoặc các dấu hiệu của một điều kiện sau (ví dụ như bại não) có thể liên quan đến một nguyên nhân cụ thể của chậm phát triển trí tuệ, ngạt chu sinh). Chậm phát triển thường biểu hiện rõ ở lứa tuổi mẫu giáo, thường biểu hiện là chậm giao tiếp hơn là các kỹ năng vận động. Ở những trẻ lớn hơn, các đặc điểm nổi bật là IQ thấp kết hợp với những hạn chế về kỹ năng hành vi thích hợp (ví dụ: giao tiếp, tự điều hướng, kỹ năng xã hội, tự chăm sóc, sử dụng tài nguyên cộng đồng, duy trì an toàn cá nhân). Mặc dù sự phát triển có thể khác nhau, nhưng trẻ em chậm phát triển trí tuệ thường chậm tiến bộ hơn là ngừng phát triển.

Rối loạn hành vi là lý do cho hầu hết các rối loạn tâm thần và các địa điểm ngoài trời cho những người có chậm phát triển trí tuệ. Các vấn đề về hành vi thường là các tình huống, và các yếu tố xảy ra thường có thể được xác định. Các yếu tố dẫn đến hành vi không thể chấp nhận bao gồm:

• Không được dạy về các hành vi có trách nhiệm với xã hội

• Cài đặt giới hạn không nhất quán

• Tiếp tục lặp lại các hành vi không đúng

• Khả năng giao tiếp kém

• Khó chịu do các rối loạn về thể chất và tâm thần cùng tồn tại như trầm cảm hoặc lo lắng

Trong một số trường hợp (hiện nay không phổ biến ở Mỹ), quá đông người, thiếu nhân viên và thiếu các hoạt động góp phần vào cả về những thách thức về hành vi và hạn chế về chức năng. Tránh việc ở một chỗ lâu dài trong chăm sóc tại chỗ là điều cực kỳ quan trọng trong việc tối đa hóa sự thành công của cá nhân.

Các rối loạn phối hợp                                                                                                                                                        

Các rối loạn đi kèm là phổ biến, đặc biệt là rối loạn tăng động/giảm chú ý, rối loạn tâm trạng (trầm cảm, rối loạn lưỡng cực), rối loạn phổ tự kỷ, rối loạn lo âu và những rối loạn khác.

Một số trẻ em mắc chứng suy giảm vận động hoặc cảm giác đi kèm, chẳng hạn như bại não hoặc giảm vận động, chậm phát triển ngôn ngữ, hoặc điếc. Những khiếm khuyết về vận động hoặc cảm giác đó có thể tương tự sự giảm nhận thức nhưng không phải là nguyên nhân gây bệnh. Khi trẻ trưởng thành, một số trẻ phát triển bệnh thành lo âu hoặc trầm cảm nếu chúng bị các trẻ khác xa lánh hoặc chúng nhận ra rằng những người khác cho rằng chúng khác biệt. Các chương trình giảng dạy ở trường học cần được quản lý tốt và có thể giúp tối đa hóa sự hội nhập xã hội, do đó giảm thiểu các phản ứng về cảm xúc.

Chuẩn đoán khuyết tật trí tuệ                                                                                          

• Xét nghiệm trước sinh

• Đánh giá trí thông minh và phát triển

• Hình ảnh của hệ thần kinh trung ương,

• Xét nghiệm di truyền

Xét nghiệm trước khi sinh có thể được thực hiện để xác định xem thai nhi có bất thường, bao gồm rối loạn di truyền, có thể dẫn đến khuyết tật về trí tuệ.

Từ khi sinh ra tăng trưởng và phát triển, bao gồm cả khả năng nhận thức, được đánh giá thường xuyên tại các lần khám trẻ tốt. Đối với những trường hợp nghi ngờ có khuyết tật trí tuệ, sự phát triển và trí thông minh được đánh giá chi tiết hơn, thường là do nhân viên nhà trường hoặc can thiệp sớm.

Xác định châm phát triển trí tuệ cần được xác định rõ nguyên nhân thường bao gồm hình ảnh hệ thần kinh trung ương và xét nghiệm về vấn đề chuyển hóa. Xác định chính xác nguyên nhân có thể giúp tiên lượng sự phát triển của trẻ, từ đó lập kế hoạch cho chương trình giáo dục và đào tạo, tư vấn di truyền và giảm bớt cảm giác tội lỗi của cha mẹ.

Xét nghiệm trước sinh                                                                                                                                                      

Tư vấn di truyền có thể giúp các cặp vợ chồng có nguy cơ cao hiểu được những rủi ro có thể xảy ra. Nếu một đứa trẻ có khuyết tật về trí tuệ, đánh giá nguyên nhân có thể cung cấp cho gia đình thông tin rủi ro thích hợp cho những lần mang thai sau. Sàng lọc trước khi sinh nên được thực hiện ở các cặp vợ chồng muốn có con. Xét nghiệm tiền sản cho phép các cặp vợ chồng cân nhắc việc chấm dứt thai sản và kế hoạch hóa gia đình sau đó. Các xét nghiệm bao gồm:

• Chọc màng ối hoặc sinh thiết gai rau

• sàng lọc quad

• Siêu âm

• Định lượng Alpha-fetoprotein trong huyết thanh mẹ

• Sàng lọc không xâm lấn trước sinh

Chọc ối hoặc sinh thiết gai rau có thể phát hiện rối loạn chuyển hóa và nhiễm sắc thể, trẻ mang mầm bệnh và các khuyết tật hệ thần kinh trung ương (ví dụ dị tật ống thần kinh, dị tật thiếu một phần não) và có thể được chỉ định cho phụ nữ có thai > 35 tuổi (vì nguy cơ sinh con có hội chứng Down cao) và phụ nữ có tiền sử gia đình có các rối loạn chuyển hóa không di truyền. 

Quad screen test (tức là đo nồng độ beta-hCG của mẹ, estriol không liên hợp, alpha-fetoprotein và chất ức chế A) được khuyến cáo cho hầu hết phụ nữ mang thai để đánh giá nguy cơ hội chứng Down, trisomy 18, tật nứt đốt sống hoặc khuyết tật thành bụng. Siêu âm cũng có thể xác định khuyết tật CNS. Định lượng Alpha-fetoprotein trong huyết thanh mẹ là một sàng lọc hữu ích cho các khuyết tật ống thần kinh, hội chứng Down và các bất thường khác. Sàng lọc trước khi sinh không xâm lấn (NIPS) phương pháp có thể được sử dụng để xác định các bất thường về nhiễm sắc thể số và đã được sử dụng để xác định một số hội chứng rối loạn vi lượng lớn như xóa đoạn 22q11.

Đánh giá trí thông minh và phát triển                                                                                                                            

Các test tiêu chuẩn về trí tuệ có thể đo khả năng phát triển trí tuệ của trẻ và cần phải nghi ngờ nếu kết quả không phù hợp với triệu chứng lâm sàng của trẻ; bệnh tật, rối loạn vận động và cảm giác, rào cản về ngôn ngữ và/hoặc sự khác nhau về văn hóa có thể cản trở việc thực hiện test cho trẻ. Các test thường có xu hướng trung lập nhưng nhìn chung là hợp lý khi đánh giá khả năng trí tuệ ở trẻ em, đặc biệt ở trẻ lớn.

Các test sàng lọc như Bảng câu hỏi về giai đoạn và lứa tuổi (ASQ) hoặc Đánh giá tình trạng phát triển của cha mẹ (PEDS) cung cấp những đánh giá tổng thể về sự phát triển cho trẻ nhỏ và được đánh giá bởi bác sĩ. Các test trên chỉ nên được sử dụng để sàng lọc chứ không dùng để thay thế cho các test chuẩn, và nên được thực hiện bởi các chuyên gia tâm lý. Một đánh giá phát triển thần kinh nên được bắt đầu ngay khi nghi ngờ trẻ có chậm phát triển.

Bác sĩ nhi khoa về phát triển hoặc về thần kinh nên thực hiện trên tất cả các trường hợp

• Chậm phát triển từ vừa đến nặng

• Mất khả năng tiến triển?

• Thoái hóa thần kinh cơ

• Nghi ngờ động kinh

Chẩn đoán nguyên nhân                                                                                                   

Tiền sử (bao gồm giai đoạn chu sinh, phát triển, tâm thần và gia đình) để xác định nguyên nhân. (Xem thêm báo cáo bằng chứng năm 2011 về xét nghiệm di truyền và chuyển hóa trên trẻ em chậm phát triển toàn cầu từ Học viện Thần kinh Hoa Kỳ và Ủy ban Thực hành của Hiệp hội Thần kinh Trẻ em.)

Hình ảnh chụp từ sọ (ví dụ như MRI) có thể cho thấy các dị dạng thần kinh trung ương (như trong neurodermatitis như u sợi thần kinh hoặc u xơ cứng củ), não úng thủy hoặc các dị dạng não nặng hơn như não thất thông với khoang dưới nhện như schizencephaly.

Xét nghiệm di truyền có thể giúp chẩn đoán xác định.

• Xác định bộ nhiễm sắc thể cho thấy hội chứng Down (trisomyT 21).

• Sử dụng kĩ thuật phân tích microarray xác định số lượng nhiễm sắc thể lặp lại có thể gặp trong hội chứng 5p (hội chứng mất đoạn cánh ngắn 5p hay hội chứng cri du chat) hoặc hội chứng DiGeorge (mất nhiễm sắc thể 22q).

• Các nghiên cứu DNA trực tiếp xác định hội chứng Fragile X.

Kĩ thuật microarray là xét nghiệm được ứng dụng nhiều; nó có thể được sử dụng để xác định khi có các triệu chứng nghi ngờ và cả khi không có triệu chứng cụ thể. Những kết quả của kĩ thuật này giúp xác định sự đột biến các nhiễm sắc thể khác nhưng cần phải xét nghiệm cả bố mẹ để tìm kiếm những kết quả tương đồng. Việc sắp xếp bộ gen vùng mã hóa (toàn bộ trình tự của exom) là một phương pháp mới hơn để phát hiện thêm các nguyên nhân gây ra chậm phát triển trí tuệ.

Các biểu hiện lâm sàng (ví dụ như chậm lớn, lơ mơ, nôn, động kinh, hạ huyết áp, gan to, khuôn mặt thô, nước tiểu bất thường, lưỡi to) có thể gợi ý nguyên nhân do rối loạn chuyển hóa di truyền. Trẻ chậm ngồi hoặc chậm đi (kỹ năng vận động kém) và kĩ năng cầm nắm, vẽ, hoặc viết (kỹ năng vận động tốt) có thể cho thấy có sự rối loạn thần kinh cơ.

Các xét nghiệm cụ thể được thực hiện tùy thuộc vào nguyên nhân nghi ngờ ( xem Bảng: Các xét nghiệm cho một số nguyên nhân chậm phát triển trí tuệ). Nên đánh giá thị giác và thính giác sớm cho trẻ và một số trường hợp cần sàng lọc ngộ độc chì.

Tiên lượng về khuyết tật trí tuệ                                                                                       

Nhiều trẻ có thiểu năng trí tuệ từ nhẹ đến trung bình có thể tự hỗ trợ bản thân, sống độc lập và thành công trong công việc đòi hỏi trí tuệ cơ bản.

Tuổi thọ có thể giảm, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, nhưng chăm sóc sức khoẻ có thể kéo dài thời gian sống cho tất cả các dạng khuyết tật phát triển. Những người thiểu năng trí tuệ trầm trọng có thể phải cần nhiều hỗ trợ hơn suốt đời. Nguy cơ tử vong cao khi trẻ có khuyết tật phát triển nặng và bất động trong thời gian dài.

Điều trị khuyết tật trí tuệ                                                                                                   

• Can thiệp sớm

• Hỗ trợ đa ngành

Điều trị và hỗ trợ nhu cầu phụ thuộc vào năng lực xã hội và nhận thức của trẻ. Giới thiệu chương trình can thiệp sớm trong quá trình mang thai có thể ngăn ngừa hoặc giảm mức độ tàn tật do sẩy thai chu sinh. Cần đưa vào các phương pháp chăm sóc có hiệu quả thật sự cho trẻ.

Hỗ trợ và tư vấn gia đình là điều cốt yếu. Hỗ trợ và tư vấn gia đình là điều cốt yếu Ngay khi nghi ngờ hoặc xác định trẻ bị thiểu năng trí tuệ, cần thông báo và thảo luận nguyên nhân, kết quả, tiên lượng, giáo dục và đào tạo trẻ với cha mẹ và tầm quan trọng của việc cân bằng những nguy cơ đã tiên lượng được nhằm giảm thiểu sự mất chức năng về sau của trẻ Tiếp tục tư vấn những vấn đề nhạy cảm là điều cần thiết cho sự thích ứng của gia đình. Tiếp tục tư vấn những vấn đề nhạy cảm là điều cần thiết cho sự thích ứng của gia đình. Nếu bác sĩ gia đình không thể phối hợp và cố vấn, thì nên chuyển gia đình và trẻ tới một trung tâm với đa khoa để đánh giá và chăm sóc trẻ; tuy nhiên, bác sĩ gia đình nên tiếp tục chăm sóc và tư vấn.

Cần phát triển một chương trình toàn diện, cụ thể dưới sự giúp đỡ của các chuyên gia, bao gồm cá các nhà giáo dục.

Một nhóm đa ngành bao gồm

• Các nhà thần kinh học hoặc các bác sĩ nhi khoa về phát triển - hành vi

• Bác sĩ chỉnh hình

• Bác sĩ vật lý trị liệu và trị liệu nghề nghiệp (những người hỗ trợ quản lý bệnh tật ở trẻ có giảm vận động)

• Chuyên gia trị liệu nói và thính học (những người giúp đỡ về sự chậm phát triển ngôn ngữ hoặc bị nghi ngờ mất thính giác)

• Bác sĩ dinh dưỡng (những người điều trị suy dinh dưỡng)

• Các nhân viên xã hội (những người giúp giảm tình trạng nghèo đói và xác định các nguồn lực chính)

• Các nhà tâm lý học (người giám sát việc lập kế hoạch can thiệp hành vi)

Trẻ bị ảnh hưởng có rối loạn sức khoẻ tâm thần đồng thời như trầm cảm có thể cho uống i thuốc kích thích thần kinh tương ứng với liều dùng tương tự như trẻ em không bị thiểu năng trí tuệ. Sử dụng thuốc kích thích thần kinh mà không cần điều trị hành vi và thay đổi môi trường thì hiếm khi có tác dụng.

Mọi nỗ lực phải được thực hiện để có trẻ sống nhà hoặc tại các trung tâm bảo trợ xã hội. Sống ở nhà với gia đình thường tốt hơn cho trẻ so với các vị trí thay thế trừ khi có những khó khăn về hành vi rõ ràng đòi hỏi sự giám sát cao hơn gia đình. Gia đình có thể nhờ sự hỗ trợ tâm lý và giúp đỡ chăm sóc hàng ngày từ các trung tâm chăm sóc ban ngày, người giúp việc và các dịch vụ chăm sóc thay thế. Môi trường sống của trẻ phải khuyến khích sự độc lập và tăng cường việc học các kỹ năng cần thiết để hoàn thành mục tiêu này.

Bất cứ khi nào có thể được, trẻ thiểu năng trí tuệ nên tham dự một trung tâm chăm sóc ban ngày hoặc trường học phù hợp với những người bạn không khuyết tật nhận thức. Luật giáo dục đặc biệt dành cho cá nhân khuyết tật (IDEA) là luật giáo dục đặc biệt đầu tiên của Hoa Kỳ, quy định rằng tất cả trẻ em khuyết tật cần được hưởng các cơ hội giáo dục thích đáng và có các chương trình đào tạo trong các môi trường ít bị hạn chế nhất. Các Americans with Disability Act và Section 504 of the Rehabilitation Act cũng cung cấp chỗ ở trong trường học và các môi trường công cộng khác.

Khi trẻ thiểu năng trí tuệ đến tuổi trưởng thành, cần có sự hỗ trợ về điều kiện sống cũng như công việc. Các tổ chức nhà ở lớn đang được thay thế bằng các nhóm nhỏ hoặc các nhà ở cá nhân phù hợp với khả năng và nhu cầu về chức năng của họ.

Phòng chống khuyết tật trí tuệ                                                                                        

Vắc xin có tác dụng phòng các bệnh sởi bẩm sinh và phế cầu và H. influenzae gây viêm màng não - nguyên nhân của tình trạng thiểu năng trí tuệ.

Hội chứng rượu bào thai là một nguyên nhân rất phổ biến và hoàn toàn có thể phòng ngừa được về thiểu năng trí tuệ. Vì không biết khi nào trong thời kỳ mang thai, rượu có thể làm hại thai nhi và hạn chế uống rượu hoàn toàn an toàn, nên khuyên phụ nữ mang thai nên tránh uống rượu.

Bổ sung folate (400-800 mcg uống một lần/ngày) ở phụ nữ bắt đầu từ 3 tháng trước khi thụ thai và tiếp tục qua quý thứ nhất của thai kỳ làm giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh xem phòng ngừa các dị tật thần kinh bẩm sinh).

Tiếp tục cải thiện và tăng cường công tác chăm sóc sản khoa và sơ sinh, sử dụng phương pháp thay máu và Rho(D) globulin miễn dịch để ngăn ngừa bệnh tan máu sơ sinh đã làm giảm tỷ lệ thiểu năng trí tuệ; tăng tỷ lệ sống sót của trẻ sơ sinh cực kỳ nhẹ cân lên từng năm.